ALKOL BAĞIMLILIĞI NEDİR?

Alkol, bağımlılık yapma özelliği olan toksik ve psikoaktif bir maddedir. Alkol kullanımının tarihi neredeyse insanlık tarihi kadar eski olmasına rağmen alkol bağımlılığının bir hastalık olarak algılanması ve tanımlanması 19. yüzyılda gerçekleşmiştir. Bağımlılık tanımının ilk kez alkol bağımlılığı için kullanıldığını ifade eden kaynaklar bulunmaktadır. “Alkolizm” terimini ilk kez İsviçreli bir halk sağlığı uzmanı olan Magnus Huss 1849 yılında kullanmış ve o tarihten bu yana kullanımı devam etmektedir. 1900’lü yılların başlarında E.M Jellinek alkolizmi bir hastalık olarak tanımlamıştır. Dünya Sağlık Örgütü, alkolü dünyada sağlığın bozulmasına ve erken ölüme sebep olan önlenebilir en önemli üç faktörden biri olarak tanımlamaktadır.

Dünya Sağlık Örgütüne göre, alkol bağımlılığı, alkolün yinelenen bir biçimde veya sürekli kullanımından kaynaklanan kullanım bozukluğu olarak tanımlanmaktadır. Amerikan Psikiyatri Birliğinin belirlediği DSM- 5 tanı ölçütlerine göre alkol bağımlılığı; on iki aylık bir süre içinde, aşağıdakilerden en az ikisi ile kendini gösteren, günlük hayatında belirgin bir sıkıntıya ya da işlevsellikte düşmeye yol açan, sorunlu bir alkol kullanım örüntüsüdür.

Alkol bağımlılığının temel belirtileri arasında şunlar yer almaktadır:

  1. Kullanımı kontrol etme kabiliyetinin bozulması,
  2. Alkol kullanmayı bırakmak ya da denetim altında tutmak için sürekli bir istek ya da sonuç vermeyen çabalar olması,
  3. Alkol kullanımına diğer etkinliklere göre daha fazla öncelik verilmesi,
  4. İşte, okulda ya da evdeki konumunun gereği olan başlıca yükümlülüklerini yerine getirememe,
  5. Zararlarla veya olumsuz sonuçlarla karşılaşılmasına rağmen kullanıma devam edilmesiyle kendini gösteren güçlü bir alkol kullanma isteği,
  6. Alkolün gitgide eski etkisini kaybetmesi (tolerans geliştirilmesi),
  7. Çoğu kez, istendiğinden daha fazla ya da daha uzun süreli olarak alkol alınması,
  8. Alkolün etkilerinin neden olduğu ya da alevlendirdiği, sürekli ya da yineleyici toplumsal ya da kişiler arası sorunlar olmasına karşın alkol kullanımını sürdürme,
  9. Yineleyici bir biçimde, tehlikeli olabilecek durumlarda alkol kullanma,
  10. Alkol kullanımının kesilmesi veya azaltılması sonrasında yoksunluk belirtilerinin görülmesi.

Bırakmak Mümkün!

Alkol iyileşebilen bir beyin hastalığıdır. Alkolü bırakmak zor olabilir, ancak bağımlılık üzerine uzman bir ekipten destek alarak bırakma sürecini daha detaylı öğrenebilir ve kolaylaştırabilirsiniz. Alkolü bıraktığınızda yaşadığınız ve gözlemlediğiniz iyileşmeler, bırakma sürecine bağlı kalmanızdaki motivasyonunuzu artıracaktır. Bırakma yöntemleri ve bırakma süreci hakkında bilgi edinmek için YEDAM ile iletişime geçebilirsiniz. 115 numaralı YEDAM Danışma Hattı’mız üzerinden, bir arkadaşınıza, aile üyelerinize veya bir tanıdığınız için alkolü bırakma konusunda uzman psikologlarımız ve sosyal hizmet uzmanlarımızdan ücretsiz destek alabilirsiniz.

Tedavi İçin

Alkol psikoaktif madde olduğu için kötüye kullanımını veya bağımlılığının geliştiğini kabul etmek zaman alabilir. Alkol kullanan birçok kişi sosyal kullanım düzeyinde devam ederken bağımlılığı gelişmektedir. Alkol kullanan ve bırakmak isteyen, bu konudaki problemlerine çözüm arayan kişi ve yakınları Yeşilay Danışmanlık Merkezleri (YEDAM), hastanelere bağlı alkol ve madde bağımlılığı tedavi merkezleri (AMATEM) ile psikiyatri kliniklerine başvurarak destek alabilirler.

  1. Tedavi hastanın ihtiyaçlarına göre seçilmelidir.
  2. Hedef hiç alkol kullanımı olmamasıdır. Eşlik eden diğer ruhsal bozuklukların tanısı ve tedavisi için bu önemlidir.
  3. Tedaviden sonra uzun süreli izleme gereklidir. Kişi uzun süre hastanede kalsa bile daha sonra izlenmezse tekrar alkol almaya başlaması muhtemeldir. Düzenli aralıklarla psikolojik danışma almak veya yardım gruplarına katılmak tekrar başlama riskini azaltır.
  4. Tekrar alkol kullanımına başlama (kayma) süreci ilk 6 ayda sıklıkla görülebilir.
  5. Bağımlılık aynı zamanda bir aile hastalığıdır. Aile bireylerinin tedavi sürecine olumlu etki edecek doğru iletişim becerilerini öğrenmeleri ve bağımlılığı iyi tanımaları bağımlı bireyin tedavi sürecine olumlu katkı sağlamaktadır.
  6. Alkol bağımlılığı ile ilgili destek almaya hazır olmayan birey tedavi ve destek alması için zorlanmamalıdır. Bağımlılık ve iyileşme ile ilgili bilgilendirilmesi yapılmalıdır. İyileşme sürecini kendisinin talep etmesi beklenmeli, sorumluluk kişiye bırakılmalıdır.

 

FAYDALI LİNKLER:

Yeşilay: Bağımlılık Nedir? à https://www.yesilay.org.tr/tr/bagimlilik/alkol-bagimliligi

Bağımlılıkla Mücadele Yüksek Kurulu à  https://bmyk.gov.tr/TR-67179/bagimlilik-nedir.html

Amerikan Psikoloji Derneği: Madde kullanımı, Kötüye Kullanımı ve Bağımlılığı à https://www.apa.org/topics/substance-use-abuse-addiction

 

 

KAYNAKÇA

Yeşilay (2024). Bağımlılık Nedir?. Bağlantı adresi (Erişilme tarihi: 21.11.24): https://www.yesilay.org.tr/tr/bagimlilik/alkol-bagimliligi

Bağımlılıkla Mücadele Yüksek Kurulu (2024).  Bağımlılık nedir. Bağlantı adresi (Erişilme tarihi: 21.11.24):  https://bmyk.gov.tr/TR-67179/bagimlilik-nedir.html